Η εύκολη καραμέλα του υπερτουρισμού

 Δημοσιεύτηκε στο skiathoslife, εδώ, στις 16 Αυγούστου 2024.

Διαβάζω συνεχώς περσπούδαστα άρθρα στο διαδίκτυο και αντίστοιχες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ), περί της «μάστιγας» του υπερτουρισμού στην Ελλάδα, και το πώς σε άλλες χώρες και πόλεις οι κάτοικοι αντιδρούν, ακόμη και οργανώνουν δράσεις εναντίον των τουριστών.

Να πούμε εδώ, ότι αν ερευνήσουμε λίγο προσεκτικότερα, τα όποια αυτά κινήματα, εύκολα θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι ούτε μαζικά, ούτε κάτι διαρκές. Συνήθως είναι κάποιες μειοψηφικές και μάλλον γραφικές ομάδες, αποτελούμενες από κάποιες δεκάδες ατόμων που διεκδικούν τα 15 λεπτά δημοσιότητας. Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, να θυμίσω ότι όταν γινόταν η διάνοιξη της περιφερειακής οδού της Θεσσαλονίκης, υπήρχαν άνθρωποι που κρεμάστηκαν στα δέντρα, για να αποτρέψουν το έργο!

Οι παραπάνω περιθωριακές ομάδες, και στην Ελλάδα, έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Είναι φωνασκούσες μειοψηφίες, με ακραίες πεποιθήσεις, συνήθως αντιδρούν με ένα «όχι σε όλα» στην λογική του μανιχαϊστικού «άσπρο-μαύρο». Επιπροσθέτως, είναι συνήθως άνθρωποι κρατικοδίαιτοι, είτε χωρίς εμπειρία στον τουρισμό, είτε ακόμη και συνταξιούχοι ή εισοδηματίες, άρα χωρίς άμεση ανάγκη βιοπορισμού.

Αντιθέτως, η σιωπηρή πλειοψηφία, η οποία καλώς ή κακώς σε νησιά όπως η Σκιάθος, είτε ασχολείται ευθέως, είτε εξαρτάται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό, αντιλαμβάνεται πλήρως την αδήριτη ανάγκη διατήρησης και αύξησης των τουριστικών ρευμάτων. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι εφόσον οι τουριστικές ροές φτάνουν το 100 τοις εκατό της πληρότητας τον μήνα Αύγουστο, αυταπόδεικτα, συζητάμε για την αύξηση τους τους υπόλοιπους μήνες και επέκταση της διάρκειας της τουριστικής περιόδου.

Πριν όμως συζητήσουμε το πώς μπορούν να αυξηθούν οι πληρότητες, ας προσπαθήσουμε να δούμε αν υπάρχει κάποιο σοβαρό επιχείρημα στους πολέμιους του υπερτουρισμού. Ας αναφέρουμε φυσικά την Σαντορίνη όπου γίνεται αρκετός θόρυβος με την αθρόα προσέλευση κρουαζιερόπλοιων και τις σκέψεις για την επιτόπου φορολόγηση των επισκεπτών ανά κεφαλή. Καταρχάς, το φαινόμενο αυτό είναι μοναδικό αυτήν την στιγμή στην Ελλάδα. Δεκάδες κρουαζιερόπλοια συρρέουν καθημερινά, με σχεδόν αποκλειστικό σκοπό να δουν το ηλιοβασίλεμα. Αν και όταν αρχίσουν να έρχονται αντίστοιχος αριθμός πλοίων για να δουν τον ηλιοβασίλεμα στο Βρωμόλιμνο, ας το συζητήσουν τότε οι απόγονοι μας! Προς το παρόν, η Σκιάθος μόνο να ωφεληθεί έχει από την αύξηση τέτοιων επισκεπτών οι οποίοι είναι σίγουρα πιο ευκατάστατοι από τον μέσο επισκέπτη. Να σημειώσω δε, ότι ο Δήμος Σαντορίνης είναι από τους μετρημένους Δήμους της Ελλάδας που έχει αύξηση γεννήσεων τα τελευταία χρόνια! Κοντολογίς, ο τόπος ευημερεί και μπορεί να θρέψει τα παιδιά του!

Επιστρέφοντας στην αύξηση της πληρότητας στους μήνες χαμηλότερης ζήτησης, πρέπει να αρχίσουμε μία διεξοδική συζήτηση, την οποία αυτήν την στιγμή την κρύβουμε και μεταθέτουμε συνεχώς. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση είναι μία διαρκής πληγή, της οποίας της αξίζει ένα ολόκληρο άρθρο για το οποίο επιφυλάσσομαι. Να αναφέρω μόνο ότι απαιτεί πολυεπίπεδες συμμαχίες, τόσο με την τοπική κοινωνία, όσο και με τα υπόλοιπα νησιά, με πρωτεργάτη το Δήμο, αλλά και τους τουριστικούς πράκτορες και τους κοινωνικούς φορείς. Δυστυχώς, η παρούσα Δημοτική Αρχή δεν φαίνεται ικανή να αντιληφθεί τα παραπάνω.

Η Σκιάθος διαθέτει φυσική ομορφιά, αρκετό πράσινο, και πολλές αμμουδιές, που δίνουν το συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι άλλων αντίστοιχων προορισμών. Υπολείπεται όμως σε σημεία αναφοράς, σε εναλλακτικές δραστηριότητες (π.χ., που και τι μπορεί να κάνει μία οικογένεια με μικρά παιδιά;). Οι υποδομές θέλουν συνεχή παρακολούθηση και βελτίωση (π.χ., ας δοκιμάσει κάποιος με ένα παιδικό ή αναπηρικό καροτσάκι να προσεγγίσει το χωριό από τον περιφερειακό, έστω από τη διασταύρωση για τα Καλύβια). Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια οι συγκοινωνίες είναι αξιοπρεπείς. Π.χ., ήταν αδύνατον προηγουμένως να επιβιβαστεί κάποιος από τις Αχλαδιές σε λεωφορείο και προς τις δύο κατευθύνσεις τις ώρες αιχμής. Σήμερα, η οικογένεια μου και οι φίλοι επισκέπτες μας μετακινούνται συνεχώς με αυτά. Επίσης, ο κυκλικός κόμβος στην Ακρόπολη με όλα τα κατασκευαστικά λάθη και αστοχίες, είναι δείγμα πολιτισμού. Παρόλα αυτά, πρέπει επειγόντως να προχωρήσουμε σε περισσότερα έργα. Πρέπει να αναδειχθούν γειτονιές και δρόμοι, όπου να γίνουν συγκεκριμένες μελέτες και κανονιστικές, εκτεταμένη φύτευση δέντρων και φυτών (π.χ., βουκαμβίλιες). Πρέπει να καταφέρουμε να ωθήσουμε τον τουρίστα να επισκεφθεί και τους υπόλοιπους δρόμους και όχι μόνο την επιβαρυμένη Παπαδιαμάντη. Η οποία οδός, σίγουρα χρειάζεται επειγόντως παρεμβάσεις, μελέτες, οριοθετήσεις, σε συμφωνία και εκτεταμένη συζήτηση με την τοπική κοινωνία και τους άμεσα ενδιαφερόμενους, κάτι που επίσης η Δημοτική Αρχή αδυνατεί να αντιληφθεί.

Τελευταίο αλλά πολύ σημαντικό τμήμα της προσπάθειας αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος είναι η ποιότητα και η δυνατότητα παροχών. Όσο και αν υπάρχει υπερκορεσμός παροχής ενοικιαζόμενων δωματίων, δεν υπάρχουν αρκετά καταλύματα υψηλών παροχών (πέντε αστέρων, ή ενοικιαζόμενα δωμάτια με αντίστοιχες παροχές). Και αυτό πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό μπορεί να γίνει αν ιδιοκτήτες τέτοιων μονάδων αποφασίσουν να επενδύσουν στην ποιότητα, την αναβάθμιση των υπαρχουσών υποδομών, αλλά και προσθήκη νέων.

Ο τομέας της εστίασης και της διασκέδασης, δικαιούται επίσης ένα ξεχωριστό άρθρο, για το οποίο επιφυλάσσομαι.

Γιώργος Βιολέττας,
Εν Σκιάθω